گیاه خارخاسک از خانواده اسفندها است و قسمت مورد استفاده این گیاه میوه، دانه، برگ، ریشه و گاهی تمام قسمت‌های گیاه است و اغلب، تمام میوه آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه دارویی به عنوان علف هرز در بیشتر مناطق دیده می‌شود. اگرچه گیاه خارخاسک در آمریکا و استرالیا گیاهی سمی محسوب می‌شود اما در طب سنتی چین و هند پیشینه‌ای طولانی و مصارف درمانی بسیار دارد.

این گیاه با گل‌های زردرنگ در مناطق صحرایی و با شرایط نامناسب هم رشد می‌کند. خارخاسک به عنوان گیاه یک ساله در آب‌وهوای سردتر پرورش می‌یابد. از ترکیب‌های مفید و فعال موجود در گیاه خارخاسک می‌توان به ساپونین‌ها، لیگنینامیدها، فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و گلیکوزیدها اشاره کرد.

مطالعات آزمایشگاهی روی حیوانات حاکی از آن است که مصرف این گیاه به افزایش ترشح هورمون تستوسترون و همچنین افزایش قدرت و حجم عضلات منجر می‌شود. همچنین مصرف این گیاه تولید سلول‌های جنسی مردانه و زنانه را افزایش می‌دهد. همچنین گیاه خارخاسک در درمان بیماری‌های قلبی – عروقی همچون فشارخون بالا، کم‌خونی، ضعف گردش خون و آنژین صدری موثر است.

خواص و فواید گیاه خارخاسک

جالب است بدانید که خارخاسک یک گیاه علفی است و یکساله که دارای ساقه های خوابیده همراه با انشعابات گسترده ای می باشد که بر سطح خاک و پوشیده از تار که برگ و ساقه های جوان آن را تارهای ظریف ابریشمی پوشانده است. البته برگ های آن متقابل معمولا نامساوی و مرکب از برگچه های کوچک و ریزی است که به تعداد ۶-۳ زوج در طرفین دمبرگ اصلی جای دارندگرفته اند. گفتنی است که گل ها زرد کوچک و منفرد هستند. میوه آن شیزوکارپ ناشکوفا که در موقع رسیدن قسمت های پنجگانه آن از هم جدا و پراکنده می شوند.در واقع هر یک از این قسمت های پنج گانه در سطح بیرونی خاردار است.

قابل ذکر است که قسمت های مورد استفاده این گیاه، میوه، دانه، برگ، ریشه و گاهی کلیه اعضای گیاه است ولی بیش از همه میوه آن مورد استفاده قرار می گیرد.در واقع رنگ میوه های آن سبز مایل به زرد، بدون بو و با طعم مشخص می باشد.به یاد داشته باشید که ریشه این گیاه، مقوی معده و بادشکن و قاعده‌آور است و همراه با میوه آن، مقوی و اشتهاآور بوده و برای درمان بندآمدن ادرار یا قطره‌قطره خارج‌شدن ادرار، سودمند است همچنین، در برطرف کردن ناراحتی‌های پوستی، بواسیر و آسم نیز موثر و نافعاست.

لازم به ذکر است که برگ این گیاه، مقوی و تصفیه‌کننده خون و رافع التهابات مجاری ادراری است. در واقع مصرف جوشانده میوه خارخسک همراه با عناب و سپستان، تب‌بر خوبی می باشد. مصرف میوه خارخسک، در جمیع جهات، مانند عصاره گیاه عمل می‌کند و دم‌کرده میوه آن، رافع بیماری‌های کلیه و نقرس می‌باشد.قابل ذکر است که  مصرف نخود خیس‌شده در آب تازه خارخسک و پرورده‌کردن آن، موجب رفع نارسایی‌های جنسی می گردد؛ زیرا افزایش‌دهنده سطح تستوسترون می‌باشد. واقعیت این است که غرغره جوشانده آن، برای معالجه التهاب‌ها و برفک دهان، کاربرد دارد. البته مالیدن یا خوردن روغن خارخسک، به‌عنوان مسکن درد مفاصل و دردکمر و نیز درخشان‌کردن رنگ رخسار، مفید است.

در واقع برای تهیه روغن خارخسک، آب گیاه تازه را با روغن کنجد می‌پزند و دم می‌کنند. جالب است بدانید که خاصیت این گیاه در رفع ناتوانی‌های جنسی درصورتی‌که میوه آن را سه‌بار با شیر دم کنند و سپس میل کنید، به‌مراتب قوی‌تر خواهد بود. منظور از سه‌بار دم‌کردن با شیر، این است که پس از هر بار دم‌کردن، آن را خشک کرده و مجدد دم کنند. البته چنانچه دم‌کرده خارخسک با جوز ارقم (غده‌های زیرزمینی زیره) خورده شود، برای برطرف کردن کرم معده، بسیار موثر است. ضماد خاکستر گیاه نیز برای کاهش دردهای روماتیسم، خوب و نافع است.

گیاه خارخاسک یا خار خسک در طب سنتی، خواص درمانی متفاوتی چون دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه و رفع التهاب مجاری ادرار دارد. میوه این گیاه که در ایران نیز وجود دارد برای درمان دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میزان مصرف عرق خارخاسک حقیقت دادجو

میزان مجاز برای هر بار مصرف خوراکی این گیاه، از ریشه، برگ یا میوه، حداکثر 20 گرم و از روغن آن، حداکثر 28 گرم است که این میزان اغلب باید به همراه شیره‌ی انگور یا شیره‌ی خرما و یا عسل مصرف شود

طبع خارخاسک

از نظر طب سنتی و قدیم ایران دارای طبیعت و طبع گرم و خشک است.

مضرات عرق خارخاسک

به دلیل این که عرق خارخاسک ممکن است موجب سقط جنین شود مصرف آن برای زنان باردار ممنوع است و زیاده‌روی در مصرف آن، در برخی افراد سردرد ایجاد می‌کند.

نظرات